محیط زیست سبلان

موقعیت فیزیکی و طبیعی منطقه سبلان موجب شده که نزولات آسمانی در دریاچه‌ها و برکه‌های متعدد جمع شود. این برکه‌ها که دورتادور سبلان و در ارتفاعات مختلف به طور فراوان مشاهده میشود زیستگاههای مناسبی برای پرندگان بومی و مهاجرند. این برکه‌ها و دریاچه‌ها، شرایط زیست محیطی مطلوبی برای پرورش و زیست انواع ماهیها بوجود آورده‌اند.

بطور کلی، زندگی هر سال از اواخـر بهار در سبلان آغاز و با نــزول برف در اواخر پاییز پایان میگیرد. این زندگی که بـتدریج از ارتفاعات پایین سبلان آغـاز میشود با شکفتن گلها و بـوته‌ها و سـبزه‌ها از زیر برف، شکل میگیرد. حشرات مخصوصا" زنبور عسل بومی سبلان در میان بوته‌ها و خزندگان و پرندگان و گوشت‌خواران، چه بصورت بومی و چه بصورت مهاجر، دامنه‌ها را تا خط‌الراس کوهستان فرا میگیرند.

در ارتفاعات چهارهزار متر به بالای سبلان، به علت کیفیت خاک و وجود عناصر آتشفشانی و شدت یخبندان کوهستانی، تقریبا" رستنی و پوشش گیاهی وجود ندارد. علل مختلفی موجب فرسایش خاک و سنگ شده و قطعات سنگها با کوچکترین ضربه‌ای متلاشی و به واریزه‌های کوچکتر تبدیل شده و ریزش این سنگها همواره خطرآفرین بوده است.

 سبلان بیش از 3000  نوع رستنی دارد که در میان آنها تیره‌های نعناع، گل ســرخ، خشخاش، زنبق، نخود، شب‌بو، آلاله، نباتات مرغ و چمن و انواع گیاهان به وفور یافت میشود  که بعضی از آنها بوی خاصی دارند. از آن جمله میتوان: کهلیــک اوتی، داغ نانسی، چول یـارپوزی، بایـرام گلی، یام‌یاشل بنوشه، قیرمزی لاله، گوی سوغان، مخمر گلی، بویما درن و دراز گردن را نام برد. درختچه (چای و بادام کوهی ) کمتر در منطقه وجود دارد. در قسمتی از سبـلان وجود معادن گوگرد، آهن و مس و سرب سبب ایجاد مسائلی در رشد پوشش گیاهی نموده است. نکته بسیار مهمی که باید در بررسی مسائل بیولوژیکی سبلان در نظر گرفته شود وجود زیستگاههای ارتفاعات پایین شمال و شمال‌شرق آن است که تا جاده مشگین‌شهر به اردبیل را شامل میشود. این زیستگاهها که اکوسیستم آنها مکمل مسائل بیولوژیکی سبلان است، در بندهای موئیل، آغ‌بلاغ، ودله‌زیر، شیروان‌دره‌سی را شامل میشود. که هرکدام از آنها مسافتی بیش از 60 کیلومتر مربع را دارا میباشند .این دربندها و دره‌ها در حقیقت محل اصلی مهاجرت و ییلاق - قشلاق قوچ و میش ارمنی محسوب میشود  و دارای شرایط زیستگاهی مناسبی بوده‌اند . که سابقا" بدون هیچگونه کنترل گله‌های 90تایی قوچ و میش در آنها مشاهده شده است . این دامنه که در قسمت شمالی از ارتفاع 2300 متری تا خط‌الراس قله سبلان را شامل میشوداز اواخر بهار تا اواخر پاییز زیستگاه قوچ و میش و کبک دری میباشد .

این ساحت فاقد هرگونه درخت می‌باشد ولی به ندرت ، درختچه در آن دیده می‌شود انواع گون، نباتات چمن و گیاهان  یکساله و‌ نباتات مرتعی ، پوشش گیاهی این دامنه را تشکیل می‌دهند . حدود یک‌هشتم از این مساحت را صخره‌ها و واریزه‌های فرسایش یافته بدون پوشش گیاهی تشکیل داده است . چشمه‌های زیادی در این دامنه وجود ندارد ولی ذوب تدریجی برف قلل مرتفع سبلان ، آبشخورها و جویبارهای متعددی را تشکیل می‌دهد که نه تنها برای مصرف وحوش کافی میباشد بلکه موجب تشکیل رودخانه دائمی میشود که این رودخانه در ارتفاع 2500 متری پس از مخلوط شدن با آبگرم  گوگردی چشمه معدنی قوتور سویی ، با نام قوتور سو در امتداد دره شیروان دره‌سی رو به شمال جریان یافته و به رودخانه قراسو منتهی می‌شود .